کد مطلب:8798 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

آيا حرمت غيبت و تهمت واقعاً بيشتر از زنا و شراب خواري است؟ چرا اكثر مردم مبتلا به گناه غيبت و تهمت هستند و كمتر كسي گناه زنا را انجام ميدهد؟

در اين كه زنا و شراب خواري از گناهان بسيار بزرگي هستند هيچ شك و شبههاي وجود ندارد. در قرآن زنا، فاحشه و بسيار بد شمرده شده است: لا تقربوا لزنا انه كان فاحشةً و ساء سبيلا؛ نزديك زنا نشويد، زيرا فاحشه و بد راهي است. (1) و در روايات نيز از بزرگترين گناهان شمرده شده است. پيامبر(ص) فرموده: الزنا من اكبر الكبائر؛ زنا از بزرگترين گناهان كبيره است. (2) و همچنين شراب خواري را قرآن حرام كرده است (3) در روايتي از پيامبر(ص) آمده است: الخمر امّ الفواحش و اكبر الكبائر...؛ شراب سرچشمه همه زشتيها و بزرگترين گناه كبيره است.(4) و درباره غيبت خداوند ميفرمايد: ... و لا يغتب بعضكم بعضاً ايحب احدكم ان يأكل لحم أخيه ميتاً فكرهتموه واتقوا الله ان الله توّاب رحيم؛ آيا هيچ يك از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ پس آن را ناخوش خواهيد داشت؛ و از خدا بترسيد، زيرا خدا توبهپذير و مهربان است.(5)

و درباره بهتان و تهمت در قرآن آمده است: و من يكسب خطيئةً او اثماً ثم يرحم به برياً فقد احتمل بهتاناً و اثما مبينا؛ و هر كه خطا يا گناهي از او سر زند و تهمت به ديگري ببندد، مرتكب بهتان و گناه بزرگ و آشكاري شده است. (6)

و اما چرا گناه غيبت و تهمت اشد از زنا و شراب خواري است: الغيبة اشد من الزنا(7) علت اساسي آن را ميتوان، در رابطه با حق الناس بودن اين دو گناه جستجو كرد. گناهان زنا و شراب خواري، گناهان فردي است كه شخص خودش مرتكب شده، و نافرماني خدا كرده است، پس حق الله است، اين گناهان بين انسان و خدا است و اگر انسان توبه كند.

خداوند بخشنده و رحمان او را ميبخشد و اما گناهان غيبت و تهمت گناهاني هستند در رابطه با ديگر اشخاص، فردي نسبت به فرد ديگر غيبت يا تهمت ميزند، در اين جا گناه بين يك انسان و فرد ديگر و خداوند است و در اين جا حق ديگران (حق الناس) مطرح ميشود و در چنين صورتي علاوه بر رضايت الهي بايد رضايت انسان صاحب حق نيز فراهم گردد.

و در اين دو گناه اگر افراد از حق خود نگذرند و طرف مقابل را نبخشند، بخشوده نخواهند شد و خداوند نيز آنها را نميبخشد. و همين مطالب از سخنان گوهربار ائمه معصومين استفاده شده است، كه در اين رابطه پيامبر(ص) فرموده است: غيبت كردن از زنا بدتر است. شخصي با تعجب پرسيد چگونه؟ پيامبر(ص) فرمود: چون مردي كه زنا ميكند، اگر توبه واقعي كند، خداوند توبه او را ميپذيرد و نيازي به راضي كردن طرف مقابل نيست، ولي كسي كه غيبت ميكند هم بايد توبه و هم بايد رضايت شخص غيبت شونده را بگيرد، و تا او راضي نشود، گناه غيبت كننده بخشيده نميشود.(8) و احتمال ديگر كه از روايات استفاده ميشود كه اين دو گناه (غيبت و تهمت) شديدتر از زنا و شراب خوارياست آبروي اشخاصي است كه ريختن آبروي اشخاصي تجاوز به آبروي آنها است كه پيامبر(ص) فرمود: كل أعلم علي المسلم حرام دمه و ماله و عرضه و الغيبة تناول العرض؛ تجاوز به خون و مال و آبروي مسلمان بر مسلمان ديگر حرام است، و غيبت و پشت سرگوئي تجاوز كردن به آبروي مسلمان ميباشد.(9)

امام صادق(ع) ميفرمايد: اذا دق اعرض استصعب جمعه؛ چون آبروي كسي كوبيده و پراكنده شود جمعآوريش دشوار است.(10)

قرآن ميفرمايد: آنها كه دوست ميدارند زشتي را درباره مؤمنين اشاعه دهند براي آنها عذابي دردناك در دنيا و آخرت است و خدا ميداند و شما نميدانيد.(11) و قابل ذكر است كه تهمت از غيبت برتر است، چون در غيبت بدي و عيب ديگري كه در او بوده، به ديگران گفته ميشود، ولي در تهمت بدي و عيبي كه در شخص نبوده به او نسبت ميدهند. البته سخن در اين زمينه بسيار است، اميد است كه با تفكر و مطالعه بيشتر نسبت به اين مسائل آشنائي بيشتري پيدا كنيم و اگر ديده ميشود كه مردم نسبت به غيبت و تهمت اهميتي قائل نيستند به خاطر آگاه نبودن آنها نسبت به اين مسائل اخلاقي و اسلامي است و براي آنها كمتر اين مسائل تبليغ و گفته شده است و يا توجه ندارند و شايد به جهت همين بيتوجهي و عدم التفات به اين گناهان و آثار زيان بخش فردي و اجتماعي آنها است كه لحن روايات در اين زمينه بسيار شديد بيان شده تا مردم را بيدار كنند.

پينوشتها:

1 - اسراء (17) آيه 32.

2 - ميزان الحكمة، عنوان 1596، حديث 7636.

3 - بقره (2) 119.

4 - آثار الصادقين، ج 5، ص 429، ج 5، به نقل از نهجالفصاحة.

5 - حجرات (49) آيه 312.

6 - نساء (4) آيه 112.

7 - ميزان الحكمة، عنوان 3130، حديث 15179.

8 - آثارالصادقين، ج 12، ص 533، ح 7، به نقل از مجموعه ورام، ص 81، و سنن ابن ماجه، ج 2.

9 - همان ص 1298، ص 540، به نقل از بحارالانوار، ج 75، ص 227.

10 - نور (24) آيه 19.